Życiowe peregrynacje Teatru KTO
Plenerowe widowisko „Peregrinus” krakowskiego Teatru KTO na Starym Rynku zakończyło drugi dzień 31. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Walizka. – Dzień powszedni i kilkaset osób, wygląda więc na to, że potrzebujemy żywego kontaktu, a ekran nam się nudzi, ten przekaz screenowy odchodzi do lamusa! – mówi reżyser Jerzy Zoń, prowadzący od 40 lat ten, jeden z najsłynniejszych polskich teatrów, grający dotąd w ponad 40 krajach na pięciu kontynentach. Zaprezentowany w Łomży spektakl obnaża miałkość współczesnego człowieka cyfrowej rzeczywistości, zagubionego w bezsensie codziennej drogi do pracy w korporacji.
Pierwsza wizyta KTO na łomżyńskim festiwalu przed siedmioma laty była związana z pokazem głośnego spektaklu „Ślepcy”, którego scenariusz powstał na podstawie „Miasta ślepców” portugalskiego pisarza Jose Saramago, laureata literackiej Nagrody Nobla. Pracując nad „Peregrinusem” Jerzy Zoń również sięgnął do dzieł Noblisty, anglosaskiego poety T.S. Eliota, który już wiele lat temu był pełen najczarniejszych przeczuć co do dalszych losów ludzkości.
– To była obsesja Elliota, bo przewidywał, że w świecie przyspieszonej wymiany informacji będziemy się bardzo do siebie upodabniać, zatracimy indywidualny rys i będziemy tacy sami – mówi Jerzy Zoń. – Uważał też, że świat wcale nie skończy się wojną atomową, nie hukiem, tylko takim skomleniem i faktycznie jesteśmy tłumem, a nasze życie jest bardzo nieciekawe, sformatowane – widzimy, co się dzieje w internecie, w portalach społecznościowych, wymianie informacji. Myślę więc, że jesteśmy u progu wielkiego kryzysu: może odmieni się jakiś kod kulturowy, nastąpi zmiana świadomości i coś się zmieni, bo tak się żyć nie da.
Potwierdziło to również przedstawienie, bo tak jak kiedyś człowiek peregrynował do Ziemi Świętej bądź Częstochowy, poeta nie na darmo śpiewał, że „wędrówką życie jest człowieka”, a owa życiowa podróż była zwykle środkiem do osiągnięcia wyższych celów, z poszukiwaniem sensu życia włącznie, to obecnie znaczenie tego słowa uległo ogromnej dewaluacji. Przeciętnemu człowiekowi XXI wieku podróż kojarzy się więc obecnie przede wszystkim z drogą do pracy w korpo i powrotem do domu, bez żadnych zaskoczeń, objawień i przeżyć natury duchowej.
Jeden dzień z życia człowieka według Teatru KTO to cierpiętniczy mozół, tortura naznaczona schematami w realiach cyfrowej rzeczywistości wirtualnych „przyjaciół”, wyścigu szczurów i konsumpcyjnego podejścia do życia. Nie ma w nim miejsca na jakieś uczucia – nawet jeśli obserwujemy nieudolne usiłowania zdobycia przez dwóch pracowników względów kierowniczki, to od razu rodzi się pytanie, czy to na pewno miłość, czy raczej cyniczna próba poprawienia swej pozycji w pracy. Równie bezduszne są integracyjne firmowe imprezy czy nawet spotkanie bożonarodzeniowe ze składaniem życzeń i wręczaniem prezentów, a bezbarwni i do bólu przewidywalni bohaterowie wydają się tak idealnie puści, jak wnętrza ich efektownych głów-masek. Jest jednak światełko w tunelu, bo przecież nie wszyscy dają się zwariować pracą w korporacji, nie brakuje też osób dbających o swój rozwój, wciąż czytających książki, słuchających wartościowej muzyki czy oglądających dobre filmy i spektakle – również podczas festiwalu Walizka, dzięki czemu artyści tak lubią do Łomży wracać.
– Przyjeżdżamy tu z przyjemnością, ponieważ jest wspaniała atmosfera i bardzo fajny festiwal – mówi Jerzy Zoń. – Festiwali o podobnej, walizkowej formule jest zaledwie kilka na świecie, ale ten jest szczególny. Trudno się tu dostać do konkursu, bo Antoniuk wybiera rzeczy dobre, natomiast występy w plenerze zawsze są cudowne – może za rok czy dwa uda nam się przyjechać z naszym najnowszym spektaklem „Zapach czasu” z muzyką Czajkowskiego, bo jest on na ten festiwal idealny!
Wojciech Chamryk
Zdjęcia: Marek Maliszewski
