Ponadczasowe piękno art déco
Wystawę pięknych i wyrafinowanych przedmiotów codziennego użytku w stylu art déco otwarto w Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży. Setki eksponatów – od biżuterii, ubiorów, ozdób aż do mebli – pochodzą ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku oraz łomżyńskiego muzeum. - Już secesja starała się, by rzemiosło dorównało w swojej pozycji sztuce – mówi Mariola Kwiatkowska z Muzeum Mazowieckiego w Płocku. – Stąd tak duża ilość bogato zdobionych przedmiotów codziennego użytku w stylu art déco. Najważniejszą cechą rzeczy z tamtego okresu jest niezwykła staranność, dokładność i jakość wykonania- w dzisiejszych czasach się to zatraciło.
- Art déco opiera się na syntetycznych, geometrycznych formach – czytamy w katalogu wystawy. -Wykorzystuje płaską, stylizowaną dekorację. Stosuje gładkie, lśniące, opływowe powierzchnie i intensywne, kontrastowo zestawiane kolory. Charakterystycznymi motywami dekoracyjnymi są proste figury geometryczne: promienie, zygzak, szachownica. Na wystawie można oglądać przedmioty z lat 20. i 30. ubiegłego wieku, czyli okresu międzywojennego. Pochodzą one zarówno z polskich fabryk i warsztatów, jak i innych państw europejskich: Austrii, Czechosłowacji, Francji i Niemiec. Wystawę podzielono na trzy części. W skład pierwszej wchodzi rzemiosło artystyczne, z bogato reprezentowaną produkcją polskich hut szkła i wyrobów ceramicznych, w tym bajecznej porcelany z Ćmielowa. Równie piękne są wazony o fantazyjnych kształtach, pochodzące z czechosłowackich hut, wykonane ze szkła kobaltowego i miodowego. Nie brakuje obrazów, rzeźb i fotografii, ale zdecydowanie przeważają przedmioty użytkowe. W drugiej sali wyeksponowano głównie ubiory, pochodzące przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych: suknie – wieczorowe i codzienne, męskie garnitury, dodatki, obuwie. Są też przyciągające wzrok meble o nowoczesnych, wręcz futurystycznych kształtach, sprawiające jednak zarazem wrażenie bardzo wygodnych i praktycznych: fotele, serwantka, sekretarzyk czy szafki nocne. Jednak dopiero trzecia sala wystawowa wywołała zachwyt, szczególnie żeńskiej części publiczności. Czegoż tam bowiem nie było! Torebki, pierścionki, broszki, klamry, spinki, klipsy, szpile, bransoletki, puderniczki i dziesiątki innych, zwykle miniaturowych, ale niezwykle finezyjnie wykonanych przedmiotów. Oddzielnie wyeksponowano piękne naczynia, jak wykonany z posrebrzanego mosiądzu komplet do kawy czy wyprodukowane we Lwowie sztućce ze srebra i stali. Art déco to także oddzielny styl w dziedzinie grafiki, o czym dobitnie świadczą plakaty, okładki nut, książek a nawet egzemplarze polskich przedwojennych pism ilustrowanych. Te czasy w epoce chińskiej, jednorazowej tandety już nie wrócą, ale warto obejrzeć i docenić przedmioty, które były jednocześnie piękne, funkcjonalne i trwałe.
- Forma tych przedmiotów nie była przeładowana i pasują one do rzeczy powstających współcześnie – ocenia Kwiatkowska. - Są ponadczasowe, bo są wysublimowane, oszczędne w formie. Są przemyślane, co jest cechą charakterystyczną tamtego czasu – artyści potrafili się porozumieć z rzemieślnikami, fabrykantami. Przecież te przedmioty były produkowane masowo, ale są jednocześnie wyjątkowe, co jest szczególnie dostrzegalne obecnie. Na przykład dzisiaj, produkując szklane wazony według wzorów z tamtych lat, nie udałoby się uzyskać takiej cienkości szkła i ocierałoby się to o kicz. Ówczesna dbałość o jakość produkcji sprawiała, że tamte przedmioty są szlachetniejsze.
Wojciech Chamryk
Zdjęcia: Elżbieta Piasecka – Chamryk
