Pielęgniarka wobec agresji, śmierci i traumy
„Pielęgniarstwo w świetle problemów ponowoczesności” to tytuł konferencji naukowej, jaką dla studentek i studentów pielęgniarstwa zorganizowano w MANS w Łomży. Badacze podzielili się z adeptami leczenia i opieki nad pacjentem swoją wiedzą, przemyśleniami, radami. Ponad 6-godzinne spotkanie w sobotę miało dużo odmiennych tematów, dlatego podajemy listę zgłoszonych prelekcji. W dobie dehumanizacji XXI wieku prelegentom przyświecała maksyma: Salus aegroti suprema lex.
Świat ponowoczesny jest światem ryzyka - Ulrich Beck. To świat masowy, wiedzy, ale i zagrożeń, gdzie dominuje nieprzewidywalność, niekalkulowalność, nieodwracalność, nierekompensowalność, niepewność jutra. Piotr Sztompka mówi, że ryzyko w sensie niepewności skutków podejmowanych działań jest odwiecznym i powszechnym czynnikiem życia codziennego. Pielęgniarki też mierzą się z różnymi problemami: agresja pacjentów na sorach i oddziałach, samobójstwa, próby samobójcze.
„My nie musimy być bohaterami...”
Doświadczenie traumy i jej wpływ na funkcjonowanie w środowisku zawodowym omówiła dr hab. Agnieszka Zduniak (Instytut Nauk Socjologicznych UKSW Warszawa). Środowisko prosi od lat o systemowe rozwiązania i spotkania z psychologami: jak zachować się w sytuacjach ekstremalnych, trudnych, jak nie ulec emocjom i je przepracować. Powtarzalne obcowanie przez miesiące i lata ze śmiercią, niemożność uzdrowienia ludzi, np. w chorobach nowotworowych, może przerodzić się w traumę. U pielęgniarek występuje zespół stresu pourazowego, związany z pandemią koronawirusa. Traumę wywołują operacje dzieci i dorosłych, zakończone zgonem. Uczestniczenie w umieraniu to sytuacje stresogenne, podobnie jak czynniki chemiczne, biologiczne, możliwość zakażenia się wzw typu B, C, HIV. Moment nieuwagi może okazać się zjawiskiem traumatogennym. Sposoby radzenia sobie z traumą to: otwieranie się przed drugim człowiekiem; akceptacja i przyznanie się przed sobą, że jest mi źle i mam prawo do przeżywania smutku. - Czasami smutek i rozmowa z kimś uznawana jest w społeczeństwie za słabość, gdyż przyznajemy się, że nie jesteśmy bohaterami – mówi dr hab. Jolanta Łodzińska, kierownik Katedry Socjologii Zdrowia i Pracy Socjalnej (INS UKSW). - My nie musimy być bohaterami, bo jesteśmy tylko ludźmi i aż ludźmi. Powinniśmy mieć odwagę szukania pomocy fachowców, psychotraumatologów, psychologów, psychoterapeutów... Prof. uczelni Jolanta Łodzińska w innym wystąpieniu poruszyła milczący problem - czynniki ryzyka oraz konsekwencje zachowań suicydalnych wśród młodzieży. Pomiędzy 2013 r. a 2024 r. 6-krotnie wzrosła liczba prób samobójczych w grupie 13 – 18 lat w Polsce. W 2024 odebrało sobie życie 127 nastolatków, w tym 72 chłopców i 55 dziewcząt. To ludzie, nie cyfry. Każda próba samobójcza i okaleczenia się jest wołaniem młodego, cierpiącego człowieka. Te próby to porażka dorosłych, odpowiedzialnych w toku socjalizacji pierwotnej za wychowanie, jak kształtują dziecko. Dorośli zaspokajają potrzeby fizyczne dzieci, jak np. wyżywienie, ale i potrzebę bezpieczeństwa, miłości, przyjaźni, samorealizacji. W domu rodzinnym mamy poczucie sensu życia i wartości. Niestety, tempo życia, natłok zdarzeń, ponowoczesność, internet, telefonia komórkowa, dezinformacja w informacji powoduje, że ludzie są zagubieni. Łatwiej dziecku dać telefon niż swój czas, aby grać w warcaby, nauczyć się piosenki, porozmawiać o ważnych dlań sprawach. W czasie dorastania młodzi szukają odpowiedzi, kim są dla siebie, rodziny, świata, a czym świat jest dla nich. Młodzi targają się na życie, gdyż nie mają siły żyć, nie radzą sobie z emocjami i nie widzą pomocy. Brak otwartych relacji z rodzicami i przebodźcowanie psychiki przez nadmiar zabawek, bajek, gier.
Inne zgłoszone tematy konferencji
Nad przygotowaniami i przebiegiem spotkania czuwały: prof. ucz. dr hab. Jolanta Łodzińska i mgr Izabela Metelska, przewodnicząca Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Łomży. Oprócz MANS, UKSW, OIPiP, w organizację zaangażowała się SGMK. Prelegenci i tematy: prof. dr hab. Gertruda Uścińska - Zdrowie publiczne a wyzwania edukacyjne XXI w. (SGMK w Warszawie); mgr Mariola Łodzińska, prezes Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych; prof. ucz. dr hab. Anna Fidelus - Edukacja pielęgniarska wobec wyzwań współczesnego świata: Jak kształcić profesjonalistów z misją? (UKSW); prof. ucz. dr hab. Beata Kowalewska, prof. MANS dr hab. Andrzej Szpakow - Wpływ warunków pracy na funkcjonowanie pielęgniarek (UM w Białymstoku, MANS w Łomży); ks. prof. ucz. dr hab. Mariusz Chamarczuk - Personalistyczne zasady działalności osób niosących pomoc medyczną (UKSW); prof. MANS dr hab. Andrzej Szpakow, prof. ucz. dr hab. Beata Kowalewska - Lęk i fobia społeczna a adaptacja do nauki u studentek I pierwszego roku pielęgniarstwa (MANS, UM); mec. Paweł Strzelec - Bezpieczeństwo prawne w zawodzie pielęgniarki i położnej (ekspert prawa medycznego); dr Zoia Sharlovych - Rola edukacji zdrowotnej i znaczenie rozwoju kompetencji pedagogicznych w pielęgniarstwie (MANS); dr n. o zdr. Alicja Moczydłowska - Zjawisko agresji pacjentów wobec personelu medycznego – zarys podstaw prawnych chroniących pracowników (MANS); mgr Marta Tylicka - Wykorzystanie sztucznej inteligencji w pielęgniarstwie (Klinika Neurologii z Pododdziałem Udarowym, USK nr 1 w Szczecinie); dr Agata Rozalska - Równowaga między nauką a empatią: etyczne dylematy w badaniach społecznych wśród personelu medycznego (UKSW); mgr Michał Stańczuk - Czy każdy pacjent ma równy dostęp do opieki? Pielęgniarstwo a potrzeby osób z niepełnosprawnościami (UKSW).
Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146
