Jakie dodatki w karmie dla psa są naprawdę korzystne dla zdrowia? - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Dodatki witaminowe i mineralne – które są potrzebne, a które zbędne?

Witaminy wspierające zdrowie psa

Witamina A odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowej skóry, wzroku i odporności. Jej niedobór może prowadzić do łuszczącej się skóry, obniżonej odporności i problemów ze wzrokiem. W gotowych karmach powinna być obecna w ilościach dostosowanych do wieku i etapu życia psa.

Witamina D odpowiada za regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej. Jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju i utrzymania mocnych kości. Jej nadmiar jest jednak toksyczny – może prowadzić do uszkodzeń nerek i serca, dlatego nie należy suplementować jej samodzielnie bez wskazań lekarza weterynarii.

Witamina E działa jako naturalny przeciwutleniacz, chroniąc komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Wspiera zdrowie skóry, poprawia jakość sierści i ma korzystny wpływ na płodność. Psy na diecie wysokotłuszczowej mają szczególnie zwiększone zapotrzebowanie na ten składnik.

Witaminy z grupy B, w tym B1, B2, B6, B12, niacyna, biotyna i kwas foliowy, wspierają funkcjonowanie układu nerwowego, metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów oraz wpływają na jakość sierści. Niedobory objawiają się osłabieniem, utratą apetytu i matową sierścią.

Składniki mineralne kluczowe dla psów

Wapń i fosfor są niezbędne do prawidłowego rozwoju kości i zębów. Kluczowe jest jednak utrzymanie odpowiedniego stosunku Ca:P, najlepiej między 1:1 a 2:1. Zaburzenia tej proporcji mogą prowadzić do problemów ortopedycznych, zwłaszcza u szczeniąt ras dużych.

Magnez, potas i sód odpowiadają za funkcje elektrolitowe i prawidłowe przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Ich niedobory mogą skutkować osłabieniem, drgawkami, a nawet zaburzeniami pracy serca. W karmach pełnoporcjowych ich ilości są zazwyczaj dobrze zbilansowane.

Mikroelementy takie jak cynk, żelazo, miedź, jod, mangan i selen biorą udział w wielu kluczowych procesach – od odporności, przez metabolizm, aż po ochronę przed stresem oksydacyjnym. Najczęściej niedoborowe w diecie domowej są cynk i jod, dlatego warto, by karma zawierała ich odpowiednią ilość zgodnie z normami FEDIAF.

Kwasy tłuszczowe – omega-3 i omega-6 jako funkcjonalny dodatek

Kwas linolowy (omega-6) to niezbędny składnik w diecie psa, kluczowy dla zdrowia skóry i sierści oraz prawidłowej pracy układu odpornościowego. Jednak jego nadmiar, szczególnie przy braku równowagi z kwasami omega-3, może nasilać stany zapalne w organizmie i przyczyniać się do rozwoju chorób przewlekłych.

Kwas alfa-linolenowy, EPA i DHA (omega-3) mają działanie przeciwzapalne i wspierają zdrowie serca, stawów oraz funkcje poznawcze, szczególnie u starszych psów. DHA wspomaga rozwój mózgu u szczeniąt, a EPA zmniejsza ryzyko chorób zapalnych skóry. Ich obecność w karmie poprawia komfort życia psa, zwłaszcza przy problemach dermatologicznych i zwyrodnieniach stawów.

Równowaga między omega-3 a omega-6 jest kluczowa – zalecany stosunek wynosi od 1:5 do 1:10. Przekroczenie tych proporcji na korzyść omega-6 może prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych. Dlatego warto wybierać karmy, które zawierają nie tylko oleje roślinne (bogate w omega-6), ale również oleje rybne lub algowe (bogate w omega-3).

Substancje witaminopodobne – mniej znane, ale istotne

Tauryna jest aminokwasem, który u kotów pełni funkcję niezbędną, jednak badania pokazują, że także u psów może wspierać pracę serca i wzrok, szczególnie w rasach predysponowanych do kardiomiopatii. Dodatek tauryny w karmie nie jest obowiązkowy, ale może być korzystny, zwłaszcza w dietach opartych na roślinach.

Cholina bierze udział w metabolizmie tłuszczów, wspiera funkcjonowanie wątroby oraz układu nerwowego. Jest prekursorem acetylocholiny – neuroprzekaźnika kluczowego dla pamięci i koncentracji. Jej obecność w karmie może być ważna szczególnie dla starszych psów i ras z tendencją do problemów neurologicznych.

Biotyna to substancja znana głównie z wpływu na zdrowie skóry i sierści. Pomaga utrzymać elastyczność naskórka, zapobiega jego łuszczeniu się i poprawia kondycję okrywy włosowej. Jej suplementacja może być szczególnie pomocna przy problemach dermatologicznych.

Witamina K, choć rzadko spotykana w karmach, jest ważna dla procesu krzepnięcia krwi. Niedobory mogą prowadzić do problemów z krwawieniem, zwłaszcza przy zaburzeniach wchłaniania tłuszczów lub po zatruciu rodentycydami. Warto, by była uwzględniana w dietach specjalistycznych.

Dodatki wspierające układ pokarmowy i odporność

Prebiotyki i probiotyki

Prebiotyki i probiotyki to dodatki, które korzystnie wpływają na mikroflorę jelitową psa. Prebiotyki, takie jak FOS (fruktooligosacharydy) i MOS (mannooligosacharydy), stanowią pożywkę dla „dobrych” bakterii jelitowych. Probiotyki, jak Enterococcus faecium, pomagają przywrócić równowagę mikrobiologiczną, zwłaszcza po antybiotykoterapii, biegunkach lub zmianie karmy. Ich stosowanie może wspierać odporność i poprawiać jakość stolca.

Włókno pokarmowe

Włókno pokarmowe wpływa na jakość trawienia i perystaltykę jelit. Wspomaga kontrolę masy ciała, dając uczucie sytości, i sprzyja powstawaniu stabilnych stolców. Odpowiednio dobrany poziom włókna może również wspierać rozwój korzystnych bakterii jelitowych. Nadmiar jednak może ograniczać wchłanianie składników odżywczych.

Naturalne przeciwutleniacze

Ekstrakt z rozmarynu i tokoferole (naturalna forma witaminy E) są stosowane jako naturalne konserwanty i przeciwutleniacze. Chronią komórki organizmu psa przed działaniem wolnych rodników i opóźniają procesy starzenia się. Dodatkowo stabilizują tłuszcze w karmie, zapobiegając ich jełczeniu.

Kiedy dodatki mogą szkodzić? Nadmiar i interakcje

Nie wszystkie dodatki są bezpieczne w każdej ilości. Przekraczanie maksymalnych poziomów ustalonych przez FEDIAF, jak w przypadku witaminy D czy wapnia, może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Zbyt duża ilość wapnia w diecie młodych psów ras dużych może powodować zaburzenia rozwoju kośćca, a nadmiar witaminy D skutkuje uszkodzeniem nerek i serca.

Interakcje między składnikami to kolejny problem – przykładowo nadmiar cynku może utrudniać wchłanianie miedzi, co w dłuższym okresie prowadzi do niedoborów i zaburzeń hematologicznych. Zbyt wysokie dawki żelaza mogą z kolei zaburzać gospodarkę manganem.

Suplementacja „na wszelki wypadek” bez wyraźnych wskazań, zwłaszcza u psów żywionych pełnoporcjową karmą, może zaburzyć delikatną równowagę składników odżywczych. W dłuższej perspektywie może to prowadzić do przeciążeń metabolicznych, problemów z wątrobą czy alergii pokarmowych. Każdy dodatkowy składnik powinien być wprowadzany świadomie i najlepiej po konsultacji z lekarzem weterynarii.

Jak rozpoznać wartościowe dodatki na etykiecie karmy?

Wybierając karmę, warto zwrócić uwagę nie tylko na to, *czy* dodatki są obecne, ale *jakie* są ich źródła i forma. Dobrze przyswajalne formy składników to m.in. chelaty (np. chelat cynku) lub formy organiczne, takie jak siarczan miedzi zamiast mniej biodostępnych tlenków. Witaminy z grupy B najlepiej działają w formie aktywnej (np. pirydoksyna HCl zamiast zwykłej B6).

Warto pamiętać, że obecność dodatków na etykiecie nie zawsze oznacza ich skuteczną ilość w karmie. Producenci są zobowiązani deklarować poziomy gwarantowane, ale tylko niektóre składniki rzeczywiście wpływają na zdrowie, jeśli ich poziom i forma są odpowiednie. Uwagę należy też zwrócić na datę ważności – niektóre witaminy ulegają rozkładowi z czasem.

Biodostępność to zdolność składnika do przyswojenia przez organizm. Nawet najlepszy skład nie wystarczy, jeśli witaminy czy minerały nie są wchłaniane z przewodu pokarmowego. Lepsza biodostępność to większe efekty zdrowotne przy niższym ryzyku kumulacji i interakcji. Warto wybierać karmy od producentów, którzy podkreślają użycie form o wysokiej biodostępności i stosują dodatki zgodnie z normami FEDIAF.

Kiedy warto stosować karmę z dodatkami funkcjonalnymi?

Karmy wzbogacone w dodatki funkcjonalne mogą realnie wspierać zdrowie psa w określonych sytuacjach. Przykładowo, przy problemach skórnych pomocne są kwasy tłuszczowe omega-3, cynk i biotyna. U psów starszych lub dużych ras, które zmagają się z dolegliwościami stawowymi, warto szukać karm zawierających glukozaminę, chondroitynę i DHA. W okresie obniżonej odporności lub rekonwalescencji sprawdzą się formuły z dodatkiem witamin A, E i probiotyków. Z kolei w stanach przewlekłego stresu mogą pomóc karmy z dodatkiem tryptofanu lub L-teaniny.

Karmy weterynaryjne zawierają dodatki w dawkach terapeutycznych i są przeznaczone do stosowania pod nadzorem lekarza weterynarii – przy chorobach nerek, wątroby, alergiach czy otyłości. Karmy standardowe z dodatkami funkcjonalnymi to dobra opcja profilaktyczna lub wspomagająca, ale nie zastąpią leczenia dietetycznego. Warto dobierać je świadomie, analizując skład i faktyczne potrzeby psa.

Karmy dla psów i kotów znajdziesz na Husse.pl

tekst płatny