Chcą ratować ginący gatunek flory – dzwonek boloński
- Otacza nas świat pełen cudów przyrody i naszego życia na Ziemi, a my za mało zastanawiamy się nad cudem stworzenia, dopóki ten świat nie zginie nam z oczu – mówi Teresa Grużewska, ceniony botanik z Muzeum Przyrody w Drozdowie. - Dzwonek boloński jako gatunek ginie w całej Polsce, dlatego trzeba uratować jego bezcenne stanowiska, znajdujące się na przydrożu koło Zespołu Szkół Rolniczych w Marianowie. Mamy obowiązek ochrony przyrody wobec współczesnych i następnych pokoleń. Od tego zależy bioróżnorodność środowiska naturalnego człowieka i szansa przetrwania.
Jeszcze 200 czy 100 lat temu optymizm co do przyszłości cywilizacji na Ziemi wśród naukowców z różnych dyscyplin wiedzy był powszechny. Jednak postępowało niszczenie środowiska naturalnego na całym świecie pod wpływem rozwoju przemysłu i zanieczyszczeń, tj. odpadów odprowadzanych po produkcji dóbr do gruntów, wód, atmosfery. Rozwijała się także skokowo motoryzacja, a spaliny to codzienność w płucach każdego śmiertelnika. Gwałtowny przyrost populacji homo sapiens, którą trzeba wyżywić coraz bardziej intensywną, schemizowaną produkcją rolną, roślinną i zwierzęcą, nie sprzyja dobrostanowi planety ani zamieszkujących tu gatunków. Hekatomba I i II wojny światowej, zwłaszcza w kontekście upowszechnienia broni atomowej, nuklearnej przyspieszyła dewastację na całym globie. Jeśli dodać do tego wycinanie lasów nawet w Amazonii, szybkie topnienie lodowców nawet w Antarktydzie, to ludzkości grozi i ocieplenie klimatu, i wyginięcie gatunków fauny i flory.
Kwitnie latem w czerwcu, lipcu i sierpniu
Teresa Grużewska wspomina, że 30 lat temu dzwonek boloński występował na zacisznej polanie w Rezerwacie Kalinowo w pobliżu Drozdowa. Po 3 dekadach ocalało zaledwie kilka roślinek... Dzięki uzyskaniu zgody na ingerencję w naturę z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz GDOŚ, zostały z pozyskanych nasion wyhodowane sadzonki w liczbie 150 sztuk. A „pozyskanie” stało się możliwe przy okazji długo wyczekiwanych, koniecznych prac remontowych Kaplicy Lutosławskich na cmentarzu w Drozdowie. Występował tamże dzwonek boloński, tak jak na cmentarzu w Piątnicy. Zanikanie Campanula bononiensis może mieć związek z przybywaniem nagrobków kamiennych, a wraz z nimi i chodniczków, płytek, polbruków, wypierających naturalne rabatki spomiędzy grobów. Może ludzie traktują dzwonek jako jeden z wielu chwastów, pryskając lub posypując chemikaliami. Przypadek zdarzył, że przyrodniczka odwiedzająca Marianowo spostrzegła na przydrożu roślinki o sztywnej, okrągłej łodydze i liściach z mikrowłoskami, jakby leciutko omszałych. Dzwonek dorasta do ok. 50 cm wysokości i kwitnie obficie dzwonkami jasnofioletowo wzdłuż łodygi przez całe lato. Z wyhodowanych na działce przy Muzeum sadzonek pozostały korzonki byliny, z których dzwonek odrósł i wkrótce zakwitnie na tzw. starym ogródku ziołowym. Dzwonek ma tabliczkę - campanula. Natomiast sadzonki z działki przy Muzeum Dworze przyrodniczka posadziła na polanie rezerwatu Kalinowo jesienią 2023 r. i 2024 r. Obydwie tury nasadzenia przyjęły się i także wkrótce zakwitną.
Prestiż przyrodniczy dla Szkoły Rolniczej
Kiedy dowiedzieliśmy się o tym w Redakcji Portalu 4lomza.pl, natychmiast skontaktowaliśmy się z dyrektorem Zespołu Szkól Rolniczych w Marianowie. Sławomir Łomotowski z Teresą Grużewską obejrzał oba pasy zieleni, tworzące trawniki na zewnątrz ogrodzenia Szkoły pomiędzy wjazdami i na pasie zieleni, oddzielającym wąski chodnik wzdłuż drogi krajowej nr 63. Najwyraźniej dzwonek polubił tę okolicę, należącą zarządczo do GDDKiA w Białymstoku, nasłonecznioną i dosyć rzadko koszoną. - Jesteście Państwo jedyną znaną mi Szkołą w Polsce, gdzie występuje gatunek ginący, i to pod ścisłą ochroną od 2004 r. - powiedziała przyrodniczka dyrektorowi. Okazało się, że dzwonek boloński upodobał sobie również słoneczne zbocze południowe nasypu tzw. strzelnicy - wewnątrz estetycznie zagospodarowanego kompleksu zieleni, w tym skweru z dużymi drzewami przy Szkole i rozległego dziedzińca wewnątrz szkolnych zabudowań. Na skarpie dzwonkowi jest komfortowo.
Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146
