RIO kolejny raz zwraca uwagę na dług Łomży
Przedłożone przez prezydenta Łomży projekty budżetu miasta na 2020 rok i nowej wieloletniej prognozy finansowej zostały pozytywnie zaopiniowane przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Białymstoku. W uzasadnieniu decyzji RIO dotyczącej WPF zostały sformułowane uwagi, które przede wszystkim dotyczą długu Łomży i możliwości jego spłaty w przyszłości. Zadłużenie miasta w przyszłym roku ma przekroczyć 156 milionów złotych, a władze już planują, że w kolejnym roku wzrośnie jeszcze bardziej.
Przypomnijmy przedstawiony przez prezydenta Mariusza Chrzanowskiego w połowie listopada projekt budżetu miasta na 2020 rok zakładał dochody na poziomie 419,5 mln zł i wydatki 442,5 mln zł. To oznaczało deficyt budżetu, czyli dziurę w wysokości ponad 23 mln zł. Na jej pokrycie i oraz spłatę przypadających w przyszłym roku rat kredytów z lat poprzednich prezydent zaplanował zaciągnięcie kredytu w wysokości 30 milionów złotych. Tym samym dług miasta na koniec 2020 roku ma przekroczyć 156 milionów złotych.
Regionalna Izba Obrachunkowa, która sprawuje kontrole nad gospodarką finansową samorządów, pozytywnie zaopiniowała przedłożony jej projekt uchwały budżetowej Miasta Łomża na 2020 rok, wraz z możliwością sfinansowania deficytu. RIO opiłowana także projekt uchwały w sprawie Wieloletniej Prognozy Finansowej Miasta Łomża na lata 2020-2034. To w niej władze miasta zapisują m.in. plany dotyczące zaciągnięcia kolejnych kredytów i ich spłaty. Prezydent wpisał do niej także kolejny kredyt w wysokości 20 milionów złotych w 2021 roku.
Dług coraz większy
- W związku z projekcją przychodów zwrotnych dług publiczny miasta na koniec 2020 roku ma wynosić 156 049 905 zł (37,20% w stosunku do projektowanych dochodów ogółem), w 2021 roku ma nastąpić wzrost stanu zadłużenia do kwoty 163 606 658 zł (40,16% w stosunku do szacowanych w tym roku dochodów ogółem) – czytamy w opinii RIO, która zauważa, że zgodnie z tym dokumentem od roku 2022 dług Łomży miałby być stopniowo zmniejszany. - W latach 2020-2021 źródłem spłaty długu publicznego mają być przychody zwrotne, a od 2022 roku nadwyżki budżetowe.
I właśnie te nadwyżki budżetowe są kluczowe dla możliwości spłaty długu przez miasto.
- Zachowanie relacji z art. 243 u.f.p.2., tj. pomiędzy wskaźnikami planowanych w poszczególnych latach spłat zobowiązań a wskaźnikami dopuszczalnych limitów spłat, oparte jest (dla dopuszczalnych limitów spłat) przede wszystkim na założeniu osiągania tzw. nadwyżek operacyjnych, czyli dodatnich różnic między dochodami i wydatkami bieżącymi (sald operacyjnych spełniających reguły wydatkowe z art. 242 ustawy), a ponadto na projekcji dochodów ze sprzedaży majątku w latach w latach 2020-2023 (w kwotach od 5 336 000 zł do 2 000 000 zł, dochody takie realizowano w latach wcześniejszych) – napisał RIO wskazując, że nadwyżka operacyjna planowana w 2020 roku wynosi - zgodnie z projektem budżetu - 19 mln 670 tys. zł, w 2021 roku oszacowaną ją na wartość 28,7 mln zł, w kolejnych dwóch latach w granicach ok. 25,5 mln zł, a od 2024 roku na stałym poziomie 23 mln zł. - Odpowiednio do przywołanych wartości istotnych w obszarze prognozy spłaty długu ukształtowały się tzw. rezerwy limitowe wynikające z porównania procentowych wskaźników planowanych spłat zobowiązań i wskaźników dopuszczalnych limitów spłat (obliczonych w szczególności w koi. 8.1. i 8.3.1 tabeli WPF): w latach 2020-2025 rezerwy te pozostają w przedziale od 6,11% do 2,53%, natomiast dla okresu lat 2026-2034 w granicach od 3,19% do 4,93%.
Możliwości spłaty się kurczą
W swojej opinii RIO odnosząc się do tych nadwyżek zauważa, że w latach 2014-2018 wynosiły one średnio po ok. 24,5 mln zł, ale „wartości tych nadwyżek podlegały znacznym wahaniom”. Izba bezpośrednio tego, nie wskazuje, ale nadwyżki operacyjne Łomży w ostatnich latach przejawiają wyraźną tendencję spadkową. O ile w 2016 roku wyniosły rekordową kwotę 36,25 mln zł, to w następnych latach są coraz niższe. W 2017 roku nadwyżka dochodów bieżący nad wydatkami bieżącymi była o prawie 5 mln zł niższa niz w 2016 r. i wyniosła 31,25 mln zł. W następnym roku 2018 jej spadek był jeszcze większy – o ponad 10 mln zł - do 20,3 mln zł. Rok 2019 Łomża – według najnowszych danych ratusza - miałaby zakończyć z nadwyżką operacyjną na poziomie 14,26 mln zł, czyli dwa i pół raza mniejszą niż w 2016 roku.
- Zważywszy na te uwarunkowania, jak również istotne ryzyko wynikające z odległego okresu prognozowania, Skład Orzekający zauważa, że w celu zapewnienia przestrzegania przepisów ustawy o finansach publicznych dotyczących uchwalania i wykonywania budżetów w następnych latach, na które zaciągnięto i planuje się zaciągnąć zobowiązania, niezbędne jest ciągłe, wnikliwe monitorowanie przez Miasto założeń określanych w wieloletniej prognozie finansowej pod kątem faktycznej ich realizacji. Projektowany stan zobowiązań dłużnych zaciąganych w związku z realizowanymi zadaniami inwestycyjnymi wymaga skutecznych działań Miasta zapewniających wykonanie kolejnych budżetów na poziomie zbliżonym do określonego w przedstawionym do zaopiniowania projekcie uchwały – czytamy w opinii RIO o projekcie uchwały w sprawie nowej WPF Łomży.
