Przejdź do treści Przejdź do menu
piątek, 29 marca 2024 napisz DONOS@

Czas wojny i okupacji w Łomży

Wystawę czasową ukazującą historię Łomży oraz pobliskich miejscowości w latach II wojny światowej otwarto w Muzeum Północno-Mazowieckim. „Czas wojny. Czas okupacji. Łomża i region w latach 1939-1945“ to liczne eksponaty, dokumenty i fotografie, pochodzące nie tylko ze zbiorów muzeum, ale też innych instytucji oraz prywatnych kolekcjonerów. Są wśród nich obiekty niepokazywane dotąd publicznie, choćby słynna kronika benedyktynek. – Inspiracją do stworzenia tej wystawy była 80. rocznica wybuchu II wojny światowej, ale nie dotyczy ona wyłącznie kampanii wrześniowej, bo pokazuje generalnie Łomżę i region podczas wojny, nie tylko na jej początku – mówi historyk Adam Sokołowski, wraz z Martą Gosk autor koncepcji wystawy.

Wystawa „Czas wojny. Czas okupacji. Łomża i region w latach 1939-1945“ powstała dzięki współpracy Muzeum Północno-Mazowieckiego z Archiwum Państwowym w Białymstoku Oddział w Łomży, Opactwem Trójcy Przenajświętszej w Łomży, posiadaczami archiwalnych fotografii Danutą Waśko i Marcinem Maszewskim oraz kolekcjonerami Szymonem Konopką, Arturem Rafałowskim, Wojciechchem Surawskim i Kazimierzem Szczechurą. 
– To wystawa z cyklu naszych prezentacji kolekcjonerskich, bo bazą dla jej stworzenia były zbiory kolekcjonerów z którymi weszliśmy we współpracę – zaznacza Adam Sokołowski. – Włączyliśmy też własne zbiory, a do tego wsparło nas ciekawymi dokumentami Archiwum Państwowe w Białymstoku Oddział w Łomży oraz pobliskie Opactwo Trójcy Przenajświętszej w Łomży, bo benedyktynki udostępniły słynną kronikę, opisującą dzień po dniu wydarzenia z wielu lat, w tym z września 1939, jedno z najcenniejszych dla historyków źródeł z czasów wojny i okupacji. 
Ze zbiorów muzeum pochodzą choćby zakupione niedawno fotografie wykonane przez żołnierzy niemieckich, ale sensacją wystawy okazała się kronika benedyktynek, prowadzona przez siostrę Alozję w latach 1922-54 i dotąd nieznana w oryginalnej postaci, chociaż w roku 1995 Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej wydało wybór pochodzących z niej tekstów z lat 1939-54. 
Wystawa pokazuje okrucieństwo wojny z perspektywy zwykłych ludzi, cywilów i żołnierzy, choćby Henryka Wicika (1916-2001) z 33 Pułku Piechoty, dzięki któremu ocalał akordeon – dar marszałka Józefa Piłsudskiego dla łomżyńskich żołnierzy. Wrażenie robią też dowody ofiarności polskiego społeczeństwa przed wybuchem wojny czy dokumenty poświadczające na przykład fakt rekwizycji konia do potrzeb wojskowych w sierpniu 1939 roku, kiedy takie zwierzę było  nierzadko dla biedniejszych rolników jedynym majątkiem. Są też elementy umundurowania, wyposażenia i uzbrojenia, w tym broń biała, mundury czy hełmy, w tym znalezione przy schronie w Nowogrodzie.
Czasy dwukrotnej okupacji niemieckiej – tej krótkiej we wrześniu 1939 roku i do końca wojny oraz sowieckiej w dniach 27. września 1939-22. czerwca 1941 też są bogato udokumentowane, chociaż materiałów fotograficznych z czasów niemieckich jest zdecydowanie więcej. 
– Jeżeli chodzi o dokumentację fotograficzną to Niemcy byli jednak z reguły wyposażeni w aparaty fotograficzne, wszystko dokumentowali i dlatego mamy do dyspozycji sporo wykonanych przez nich zdjęć i one ciągle pojawiają się na różnych aukcjach – mówi Adam Sokołowski, dodając, że mimo tego dokumenty z czasów okupacji sowieckiej też są bardzo ciekawe, jak choćby gazeta „Wolna Łomża“ z 29. grudnia 1939 roku czy rozmaite zaświadczenia, kiedy to w czasach terroru i wywózek na Sybir urzędowa bumażka – urzędowe pismo była nierzadko ważniejsza od człowieka. 
Wystawę można oglądać do 28. listopada, a towarzyszy jej oferta edukacyjna w postaci warsztatów czy wykładów, przygotowana przez pracowników działu historycznego muzeum.
– Dominuje tu wątek wrześniowy, ale nie jest on jedyny – podkreśla Adam Sokołowski. – Nie jest to również wystawa o wojsku, chociaż dotyczy wojny. Mamy na niej oczywiście wątki militarne, jest pokazane wojsko poprzez elementy uzbrojenia czy wyposażenia, tego co kolekcjonerzy nam udostępnili, ale nie pokazujemy wojny przez pryzmat działań wojennych, bo są tu też wątki cywilne, ukazujemy więc losy zwykłych ludzi w związku z wojną. Ważna jest też data, bo otwieramy tę wystawę w dniu 17. września, kiedy zaczęła się sowiecka agresja – wystawa sygnalizuje też, że w latach 1939-45 zmieniali się u nas okupanci, co było cechą charakterystyczną  dla Łomży, ale przecież nie wszystkich ziem polskich.

Wojciech Chamryk
fot. Bolesław Deptuła

240308092554.png
Foto:
Foto:
Foto:
Foto:
Foto:
Foto:

 
Zobacz także
 

W celu świadczenia przez nas usług oraz ulepszania i analizy ich, posiłkujemy się usługami i narzędziami innych podmiotów. Realizują one określone przez nas cele, przy czym, w pewnych przypadkach, mogą także przy pomocy danych uzyskanych w naszych Serwisach realizować swoje własne cele i cele ich podmiotów współpracujących.

W szczególności współpracujemy z partnerami w zakresie:
  1. Analityki ruchu na naszych serwisach
  2. Analityki w celach reklamowych i dopasowania treści
  3. Personalizowania reklam
  4. Korzystania z wtyczek społecznościowych

Zgoda oznacza, że n/w podmioty mogą używać Twoich danych osobowych, w postaci udostępnionej przez Ciebie historii przeglądania stron i aplikacji internetowych w celach marketingowych dla dostosowania reklam oraz umieszczenia znaczników internetowych (cookies).

W ustawieniach swojej przeglądarki możesz ograniczyć lub wyłączyć obsługę plików Cookies.

Lista Zaufanych Partnerów

Wyrażam zgodę