Ćwierć wieku Galerii N
Zaczynała bardzo skromnie, bo na pierwszą wystawę nie przyszedł nikt, poza organizatorami i autorem prac. Później z każdym kolejnym rokiem było coraz lepiej, aż Galerii N Klubu Wojskowego stuknęło 25 lat. Jubileusz obchodzono hucznie, a w zbiorowej wystawie uczestniczyło blisko 50 artystów, w tym 88-letni Kazimierz Wojewoda, jeden z nestorów łomżyńskiego środowiska plastycznego. – Pomysł wyszedł od Regionalnego Ośrodka Kultury – mówi kierownik Klubu Wojskowego Ryszard Matuszewski. – Zaryzykowaliśmy i opłaciło się, bo Galeria N wtopiła się w krajobraz kulturalny Łomży, wciąż działamy razem bardzo prężnie i na pewno nie poprzestaniemy na tym jednym 25-leciu!
Po roku 1989 zmiany w Polsce objęły też dziedzinę kultury i trzy lata później Wojewódzki Dom Kultury w Łomży przekształcono w Regionalny Ośrodek Kultury.
– Pracowałam wtedy z Teresą Adamowską w Wojewódzkim Domu Kultury i przyszedł moment, kiedy trzeba było przekazać ten budynek kurii – wspomina Teresa Matuszelańska. – W „Kubusiu” zawsze były tam wystawy, był rozwinięty ruch amatorski i kiedy straciliśmy tę siedzibę twórcy przychodzili i mówili: wykombinujecie coś, no zróbcie coś! Dumałyśmy, dumałyśmy i wreszcie pomyślałyśmy, że przecież jest coś w wojsku, mają klub. Przyszłyśmy więc do pana Ryszarda, a on mówi: czemu nie, działajmy!
– Przez lata utrwaliło się, że wojsko jest w koszarach, za bramą i mało kto może tam wejść – dodaje Ryszard Matuszewski. – A tu proszę, w Klubie Garnizonowym, obecnie Wojskowym, powstała w roku 1993 Galeria N i od początku nie było przepustek, dyżurnego, który zatrzymywał – drzwi dla mieszkańców zawsze były otwarte!
Pierwsza wystawa nie była sukcesem, bo jak opowiada Teresa Matuszelańska, frekwencja była taka: Teresa, ja, i pan Ryszard, wtedy jeszcze major, no i twórca z Białegostoku, którego nazwiska nikt z nas już nie pamięta. Ale major zszedł na dół i przyprowadził dwie panie pracujące w kuchni, bo na dole była wtedy restauracja – tak zaczynaliśmy!
Kolejna wystawa, poplenerowa „Nowogród '93”, otwarta 16. września 1993 roku z udziałem 13. autorów prezentujących 80 prac, już chwyciła i z każdą kolejną było coraz lepiej, dzięki czemu w ponad 240 dotychczasowych wystawach uczestniczyło kilkuset twórców i ponad 20 tysięcy zwiedzających. Podczas comiesięcznych wystaw, odbywających się regularnie poza przerwą wakacyjną, prezentowane są nie tylko różne odmiany sztuk plastycznych, ale odbywają się też koncerty czy najróżniejsze występy – muzycy związani z Filharmonią Narodową wystąpili po raz pierwszy w Galerii N już w styczniu 1994 roku, gościła też ona znanych artystów, jak choćby malarza i barda Jerzego Edwarda Stachurę. – Celowo łączymy plastykę z innymi dziedzinami sztuki – podkreśla Ryszard Matuszewski. – Dlatego zawsze jest też muzyka, piosenka czy poezja. Oczywiście nie występuje to wszystko naraz, ale na zmianę, co też przyciąga uczestników. A są oni zróżnicowani wiekowo, co też mnie cieszy, bo poza osobami starszymi przychodzą tez młodsi, rodzice z dziećmi.
W wystawie jubileuszowej swe prace z zakresu malarstwa, grafiki, rzeźby, tkaniny artystycznej, fotografii i ceramiki artystycznej zaprezentowało 49. autorów z Łomży i jej okolic, od nestorów do młodzieży z Bursy nr 3. Większość z nich uhonorowano pamiątkowymi dyplomami, doceniono też wkład pracy w rozwój Galerii N Izabeli Cierpikowskiej, Andrzeja Żmudy, Andrzeja Soszyńskiego i Teresy Matuszelańskiej. Wtorkowy wieczór był dla niej szczególny również z tego powodu, że ogłoszono jej sukces w Konkursie Filmów, Fotografii i Plastyki Wojska Polskiego „Military Art”.
– W tym roku wysłaliśmy na ten konkurs 10 prac – mówi Ryszard Matuszewski. – Trzy zostały wyróżnione udziałem w wystawie, a praca „Monte Cassino” Teresy Matuszelańskiej w dziedzinie tkaniny artystycznej otrzymała nagrodę III stopnia Ministra Obrony Narodowej!
– Myślałam, że pokażę tę tkaninę na tej jubileuszowej wystawie, ale jest duża, więc byłoby to kosztem kilku innych obrazów – dodaje Teresa Matuszelańska. – Ale nic straconego, jeszcze będzie okazja. Tegoroczny przegląd „Military Art” był w Bydgoszczy i tą trzecią nagrodą byłam bardzo zaskoczona, bo startują tam też uznani artyści, a komisja składała się z doktorów sztuki. Nie jest to moja pierwsza, ale jak dotąd najwyższa nagroda w tym konkursie, więc tym bardziej się cieszę!
– Cieszymy się, że przez te 25 lat nasza galeria stała się jedną z ważniejszych w Łomży – podsumowuje Ryszard Matuszewski. – Od samego początku stawiamy na sztukę nieprofesjonalną, dzięki czemu dopełniamy działalność Galerii Sztuki Współczesnej oraz Galerii Pod Arkadami, ale zauważam też z satysfakcją, że coraz częściej pokazujemy też prace artystów profesjonalistów, również spoza Łomży. Skupiamy tu plastyków, organizujemy plenery malarskie, których było już 35 – generalnie działamy i nie zamierzamy przestawać!
Wojciech Chamryk
