Pomnik księcia Janusza I Starszego zostałby na stulecia
Jeśli stanie w pobliżu hali targowej na Starym Rynku, będzie mierzyć około 3 metrów wysokości: cokół granitowy na ok. 1 m 20 cm i na nim postać 73-letniego mężczyzny z brązu, siedzącego na dekoracyjnie ozdobionym tronie wysokości 1 m 80 cm. To hołd, jaki władze Łomży i mieszkańcy mogliby złożyć księciu Januszowi I Mazowieckiemu, który nadał wsi na wzgórzu nad Narwią prawa miejskie w 1418 roku. Okrągły jubileusz zbliża się wielkimi krokami – 15. czerwca 2018. - Jeżeli pomnik księcia Janusza Starszego powstanie, to będzie bardzo piękny – zapewnia na początku lutego artysta rzeźbiarz Maciej Jagodziński ze Studia JagenMeer w Toruniu. - Czasu do odsłonięcia pomnika jest rzeczywiście bardzo mało, ale trzymajmy kciuki, że jednak się powiedzie.
Na ponad 4 miesiące przed wielkim jubileuszem 1418 – 2018 finalizowane są rozmowy z 46-letnim twórcą, mogące doprowadzić do podpisania umowy o realizacji monumentu w centrum łomżyńskiej starówki. Maciej Jagodziński to rzeźbiarz z dużym i dobrym dorobkiem. W jego pracowni powstało wcześniej kilkanaście rzeźb miejskich, w tym tak rozpoznawalne, jak przekupka na Nowym Rynku w Toruniu, łuczniczka przed Operą Nova w Bydgoszczy czy Mikołaj Kopernik jako ekonomista w Grudziądzu. Studio JagenMeer właśnie wygrało konkurs na monument pamięci Tadeusza Wendy w Gdyni, inżyniera i twórcy portu nad Bałtykiem. Powierzenie akurat jemu realizacji w Łomży bez konkursu na miarę 600-lecia nie jest obciążone ryzykiem porażki artystycznej, co dobrze widać na modelu z gipsu, jaki w czerwcu 2017 na uroczystej sesji Rady Miasta w 599. rocznicę nadania praw miejskich zaprezentowała w auli I LO wiceprezydent Agnieszka Muzyk. - Nasze rozmowy trwały długo i umowa między mną a ratuszem została przygotowana, a teraz muszą ją przeanalizować moi prawnicy – deklaruje Maciej Jagodziński. Wcześniej Urząd Miejski w Łomży podawał, że pomnik na Starym Rynku - dla księcia Janusza I, współczesnych i potomnych łomżyniaków oraz turystów - będzie kosztować ok. 300 tys. zł i tę kwotę toruński artysta uważa za prawdopodobną, pozwalającą na realizację monumentu. Gorącym zwolennikiem upamiętnienia i uhonorowania księcia, fundatora 24 miast na Mazowszu i ważnego sojusznika króla Władysława Jagiełły w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku, jest 80-letni poeta Henryk Gała, zakładający też w Łomży w połowie lat 70. orkiestrę i teatr lalkowy. Jego zdaniem, w sercu mazowieckiego miasta powinien stanąć pomnik historyczny.
Książę Janusz Starszy w najstarszym ratuszu
Okazję po temu znakomitą daje zbliżający się wielki jubileusz 600-lecia miejskości, po którym najwyraźniejszym śladem może stać się pomnik księcia Janusza I – oprócz monografii Łomży pod red. prof. Krzysztofa Sychowicza. Artysta z Torunia jeszcze waha się przed podpisaniem umowy, ponieważ „wąskim gardłem” realizacji może okazać się odlewanie w brązie z gipsowego modelu w skali 1 : 1 prawie 2-metrowej postaci na tronie. - Odlewnie w Polsce są zatkane po sufit zamówieniami na ten rok, bo obchodzimy przecież 100-lecie odzyskania przez Polskę Niepodległości... – tłumaczy dodatkowy szkopuł w artystyczno-techniczno-finansowej układance z pomnikiem 600-lecia w roli głównej. A do tego, jeżeli w odlewni coś się obsunie terminowo lub jakościowo, nie będzie czasu na konieczne poprawki. - Jest bardzo późno, ale czekam na potwierdzenie w ciągu tego tygodnia, czy ruszamy z dalszymi pracami - deklaruje chęć podjęcia się wyzwania na wielki jubileusz Łomży rzeźbiarz ze Studia JagenMeer. Przypomnijmy, że od 10 lat trzej kolejni prezydenci deklarowali z radnymi, że księciu Januszowi pomnik się należy, tyle że na wzniosłych słowach i pustych planach się kończyło. - Gwarantuję, że pomnik będzie fantastyczny artystycznie i warsztatowo – powtarza Jagodziński. - Tak długo ciągnące się ustalenia proceduralne zdarzają się często. Miałem kiedyś ogromne zlecenie medalierskie dla dużej firmy. Rozmowy prowadziliśmy półtora roku, a na realizację było 3miesiące.
Dobrej myśli jest również wiceprezydent Agnieszka Muzyk. Potwierdza potrzebne 300 tys. zł na pomnik i szukanie dodatkowych źródeł finansowania oraz to, że cokół z księciem mógłby stanąć w obrysie fundamentów najstarszego ratusza, widocznych przy hali od strony zabytkowego ratusza z lat 20. XIX w. Linia fundamentów byłaby podświetlona i, być może, znajdzie się na niej kilkadziesiąt najważniejszych dat z historii Łomży, zwanych osią czasu.
Mirosław R. Derewońko
