NIK dobrze ocenia Dom Dziennego Pobytu i MOPS w Łomży
Najwyższa Izba Kontroli podała raport z kontroli dziennych domów pomocy w latach 2014 – 2016, m.in., w MOPS i DDP w Łomży i Górkach Sypniewo (gm. Piątnica) i Klubie Seniora w Grajewie. „Ustalenia kontroli jednoznacznie potwierdziły pozytywny wpływ wsparcia, jakie dzienne domy pomocy zapewniają seniorom”, zwiększając ich aktywność ruchową, edukacyjną, kulturalną czy rekreacyjną - piszą autorzy raportu. NIK chwali i proponuje Ministrowi Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej modyfikację programu Senior+, by wsparciem z budżetu państwa zainteresować biedniejsze gminy. W Polsce tylko 10 proc. samorządów decyduje się na DDP, mimo że są tańsze niż tradycyjne DPS-y całodobowe. Samorządom NIK zaleca zidentyfikowanie potrzeb, do których dostosowywana będzie oferta dla starszych. Według Głównego Urzędu Statystycznego, udział ludzi w wieku 65+ w populacji Polaków w 2050 r. podwoi się, osiągając wielkość około 12 mln osób.
Liczący blisko 60 stron raport NIK zawiera opis sytuacji na przykładzie kontrolowanych placówek. Pomagają one seniorom „dłużej funkcjonować w dotychczasowym środowisku, nawet jeśli nie są już w pełni samodzielni”. NIK podkreśla, że zadowolenie z tego wsparcia wyrażają pensjonariusze. Mimo to, gminy nie uruchamiają kolejnych DDP nie tylko z braku środków, ale i niewystarczająco rozpoznanych potrzeb osób starszych. „Kierowanie osób starszych do dziennych domów pomocy i przyznawanie im pomocy funkcjonowało prawidłowo” - czytamy w raporcie NIK. „We wszystkich skontrolowanych dziennych domach pomocy praca z podopiecznymi”, m.in., łagodziła poczucie osamotnienia, zapewniała więzi ze środowiskiem i wyzwalała aktywność społeczną. Duże ośrodki miejskie oferowały pełną gamę usług: świadczenia opiekuńcze, porady lekarskie, pielęgniarskie i zajęcia rehabilitacyjne oraz edukacyjno-kulturalne. Mniej zasobne gminy zapewniły pomieszczenia, gdzie seniorzy mogli się spotykać, personel przeciwdziałał wykluczeniu społecznemu. Zapewniano gorący posiłek, pomoc w rozwiązywaniu problemów i załatwianiu spraw urzędowych. Zdaniem NIK, problemem jest to, że przesłanką tworzenia nowych placówek nie są rzeczywiste, rozpoznane potrzeby mieszkańców, lecz potencjał ekonomiczny samorządów. Główną barierą są ograniczone środki finansowe, zwłaszcza w mniej zasobnych gminach, dla których uruchomienie i prowadzenie placówek wsparcia dziennego jest dużym obciążeniem, chociaż - jest to obciążenie niewspółmierne do znacznie wyższych nakładów potrzebnych na funkcjonowanie np. placówek całodobowej opieki.
Szczęściarze z Łomży, Piątnicy i Grajewa
Malejące zainteresowania ze strony samorządów programem „Senior-Wigor”(z którego ma DDP w Łomży dofinansowanie) sprawiło, że w 2017 r. wszedł w życie „Senior+”: gminy i powiaty mogą ubiegać się o dofinansowanie dziennych domów pomocy i klubów, dla których ustanowiono mniej restrykcyjne wymagania lokalowe i kadrowe. Wsparcie na utworzenie i wyposażenie dziennego domu zwiększono z 250 do 300 tys. zł, a kwotę miesięcznego utrzymanie jednego miejsca z 200 zł do 300 zł. W kontrolowanych gminach w latach 2012 - 2015 przybyło ok. 18 proc. ludzi powyżej 60. roku życia, a zasięg usług opiekuńczych, ośrodków wsparcia, DPS-ów i mieszkań chronionych „pozostawał na niemal niezmienionym poziomie”. Istnieje ryzyko, że znaczna część osób starszych pozostaje poza systemem pomocy społecznej. W gminach brak „diagnozy sytuacji i prognoz, co do liczby seniorów, którzy potrzebują i będą potrzebowali pomocy w przyszłości. Działania na rzecz seniorów mają charakter doraźny i nie tworzą spójnego systemu”. Według NIK, gminy nie mogą rzetelnie oszacować koniecznych nakładów ani zaprojektować działań pomocowych w przyszłości. „Kierowanie osób starszych do DDP i przyznawanie im pomocy”, odpłatności zwalnianie z opłat, „odbywało się prawidłowo, a stwierdzone w trakcie kontroli jednostkowe nieprawidłowości miały charakter formalny”. Dom dziennego pobytu w Łomży pod egidą MOPS, tam gdzie działał Klub Seniora, otrzymał pozytywną opinię, podobnie jak i MOPS, który w okresie kontroli wydał decyzje na 431 wnioski o posiłki dla osób starszych. DDP w Górkach Sypniewie powstał na początku 2016 – w 1. półroczu 39 seniorów było zainteresowanych pomocą, DDP miał tylko 21 miejsc, ale miejsca były też w ŚDPS w Kownatach i filii DPS Łomża. Około 20 uczestników Klubu MOPS w Grajewie także potwierdziło, że czuło się bezpiecznie, jadło smacznie i uczestniczyło w ciekawych zajęciach.
Mirosław R. Derewońko
