Nowe oblicza „afery śmieciowej”
To zaczyna wyglądać jak niekończąca się opowieść... „Afera śmieciowa”, która wstrząsnęła miastem przed rokiem, i w związku z którą Urząd Marszałkowski naliczył nam ponad 1,5 miliona złotych kary, ciągle odsłania nowe oblicza. Teraz kolejne jej elementu ujawnia swoisty „raport” ratusza. Dokument pokazuje przede wszystkim jak bardzo na współpracy z łomżyńskim wysypiskiem śmieci zyskiwała ostrołęcka firma. Za tonę przywożonych tu śmieci, czym – jak wykazują miejscy urzędnicy - „naruszono obowiązujący ustawowy zakaz”, płaciła ona czasami tylko 1 lub 5 zł, podczas gdy oficjalny cennik przewidywał nawet blisko 200 zł. Ta sama firma wynajmowała także na łomżyńskim wysypisku plac płacąc za niego znacznie niższy czynsz niż miasto płaciło gminie Miastkowo. W dokumencie wykazane są także działania urzędników ratusza i ówczesnych władz miasta – a także ich brak - odnośnie wyjaśnienia „afery śmieciowej”.
Dlatego też dotyczący „afery śmieciowej” fragment raportu przekazanego miejskim radnym, pod którym widnieje podpis wiceprezydenta Łomży Andrzeja Garlickiego, publikujemy w całości.
Funkcjonujący od połowy 2013 roku system zagospodarowania odpadów był kontrolowany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Delegatura w Łomży. Kontrola przeprowadzona we wrześniu 2013 roku w tut. Urzędzie nie wykazała żadnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu i zarządzaniu systemem gospodarki odpadami komunalnymi w mieście. Natomiast kontrola WIOŚ przeprowadzona październiku -listopadzie 2013 r. w Zakładzie Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów w Czartorii wykazała nieprawidłowości, polegające głównie na:
- przekroczeniu dopuszczalnych ilości odpadów kierowanych do kompostowania i wytwarzanych podczas kompostowania,
- przekroczeniu ilości odpadów dopuszczonych do odzysku i unieszkodliwiania,
- opóźnieniach w realizacji harmonogramu rekultywacji zamkniętej części składowiska,
- wykorzystywaniu części zamkniętego składowiska do gromadzenia odpadów przez obcy podmiot gospodarczy.
Według oceny kontrolujących wszystkie ww. przekroczenia były następstwem współpracy MPGKiM w Łomży z MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce.
W toku prowadzonych wyjaśnień tut. Urząd ustalił że MPGKiM posiadała kilka umów zawartych z MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce.
Umowa z MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce w zakresie kompostowania odpadów.
W dniu5.10.2011 r. z aneksem w dniu 16.08.2012 r. Dyrektor MPGKiM zawarł umowę z MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce na świadczenie usług kompostowania odpadów biodegradowalnych. Zgodnie z umową Zakład Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów w Czartorii przyjmował do wykonania od MPK Sp. z o.o. usługę kompostowania następujących odpadów: 19 12 12 - odpady z mechanicznej obróbki odpadów, 19 08 05 - ustabilizowane komunalne osady ściekowe, za cenę 5 zł/tonę + podatek VAT.
W ramach umowy MPGKiM przyjęło od MPK w Ostrołęce następujące ilości odpadów do kompostowania:
2011 - odpady o kodzie 191212 - 253, 16 Mg
2012 - odpady o kodzie 191212 - 20119, 97 Mg
(2012 – odpady o kodzie) 190805 - 4222, 96 Mg
2013 - odpady o kodzie 191212 - 19160,00 Mg
W okresie świadczenia powyższej usługi obowiązywało Zarządzenie Prezydenta Miasta Łomża nr 83/11 z dnia 6 maja 2011 roku które ustalało stawki opłat za przyjęcie i unieszkodliwianie odpadów w Zakładzie Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów w Miastkowie. Wynosiły one odpowiednio:
19 12 12 - odpady z mechanicznej obróbki odpadów - cena brutto 182,87 zł/ Mg
19 08 05 - ustabilizowane komunalne osady ściekowe - cena brutto 128,69 zł/Mg
Odpady po przekompostowaniu były częściowo składowane oraz wykorzystywane do rekultywacji kwater na zamkniętej części składowiska.
Przyjmowanie tak dużych ilości odpadów do kompostowania z Ostrołęki było przyczyną wystąpienia przekroczeń dopuszczalnych mocy przerobowych instalacji. Wydajność kompostowni w Zakładzie w Czartorii wynosi 10 000 Mg/rok. Tymczasem w 2012 roku kompostowaniu poddano 30 307 Mg odpadów (wg danych z protokołu WIOŚ). W ogólnej ilości przetworzonych w kompostowni odpadów aż 24 343 tony stanowiły odpady przyjęte z MPK z Ostrołęki, co stanowiło 80 % wszystkich odpadów poddanych kompostowaniu w tym roku. W roku 2013 kompostowaniu poddano 34 048 ton odpadów, w tym z MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce 19 160 Mg, co stanowiło ok. 60 % odpadów poddanych kompostowaniu w tym roku. W sytuacji ponad trzykrotnego przekraczania wydajności instalacji kompostowani czas przerobu poszczególnych partii odpadów ulegał skróceniu, co niewątpliwie miało wpływ na pogorszenie jakości procesu i powstawania nie przekompostowanych frakcji odpadów komunalnych (kod 19 05 01) w ilościach kilkakrotnie wyższych od dopuszczalnych do wytworzenia, które musiały być unieszkodliwiane poprzez składowane na składowisku.
Umowa z MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce na dzierżawę gruntu.
Na podstawie tej umowy zawartej w dniu 12. 10 2011 r. MPGKiM w Łomży wydzierżawiło dla MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce 2 ha powierzchni na zamkniętej (z dniem 21 marca 2011 r.) i przeznaczonej do rekultywacji części starego składowiska. Zgodnie z zapisami umowy grunt dzierżawiono z przeznaczeniem na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie gospodarki odpadami. Na podstawie zawartej umowy MPK w Ostrołęce uzyskało decyzję Starosty Powiatowego w Łomży na prowadzenie działalności w zakresie zbierania odpadów na placu zlokalizowanym na terenie składowiska w Czartorii. Czynsz dzierżawny ustalony umową wynosił 3 000 zł miesięcznie. Tymczasem Miasto Łomża płaci dla Gminy Miastkowo czynsz dzierżawny w wysokości ok. 50 000 zł miesięcznie za ok. 22 ha gruntu zajętego pod zakład w Czartorii. Czynsz za 1 ha gruntu wynosi więc ok. 2 300 zł/miesiąc. Natomiast MPGKiM w Łomży dzierżawiło dla MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce 2 ha terenu składowiska za łączną kwotę 3 000 zł miesięcznie.
Umowa z MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce w sprawie przyjmowania odpadów.
MPGKiM w dniu 30 listopada 2012 r. zawarło kolejną umowę z MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce w sprawie przyjmowania odpadów. W ramach tej umowy zakupywano od MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce następujące rodzaje odpadów:
10 01 80 - mieszanki popiołowe -żużlowe,
10 01 82 - mieszaniny z popiołów lotnych i odpadów z odsiarczania spalin,
17 01 07 - zmieszane odpady betonu, gruzu ceglanego, odpadów ceramicznych,
19 12 09 - minerały (piasek, kamienie),
do wykorzystania w ramach rekultywacji zamkniętej części składowiska.
Zgodnie z umową przekazujący (tj. MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce ) otrzymywał całkowite wynagrodzenie w wysokości 1,00 zł za 1 tonę, z doliczeniem kwoty należnego podatku VAT. W umowie zapisano, że kwota wynagrodzenia obejmuje wszystkie opłaty, w tym opłaty środowiskowe. W ramach tej umowy MPGKiM przejęło od MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce odpady mineralne w ilościach: w 2012 roku - 2000 Mg,2013 roku - 20 980 Mg Odpady te zostały wykorzystywane do rekultywacji kwater na zamkniętym składowisku.
Zakaz przywozu odpadów spoza województwa.
Ustawa z dnia 27.04. 2001 r. o odpadach obowiązująca do dnia 23.01.2013 r. zakazywała przywozu spoza terenu województwa m.in. pozostałości z sortowania odpadów komunalnych (kod odpadów 19 12 12 ) i osadów ściekowych (kod odpadów 19 08 05) oraz zakazywała poddawania procesowi odzysku i unieszkodliwiania tych odpadów przywiezionych spoza województwa. W tym samym czasie MPK SP. z o.o. w Ostrołęce przywoziła powyższe rodzaje odpadów z województwa mazowieckiego do Zakładu w Czartorii, gdzie MPGKiM je przyjmowało i zgodnie z umową poddawało odzyskowi w procesie kompostownia, czym naruszono obowiązujący ustawowy zakaz.
Opłata podwyższona
O wynikach kontroli przeprowadzonej w zakładzie w Czartorii Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska poinformował Marszałka Województwa Podlaskiego, który następnie wszczął postępowanie i wymierzył dla MPGKiM w Łomży podwyższoną opłatę w kwocie 1 246 464 zł z tytułu magazynowania w II półroczu 2012 r. odpadów o kodzie 19 05 03 - Kompost nieodpowiadający wymaganiom (nienadający się do wykorzystania) bez wymaganej decyzji określającej sposób i miejsce magazynowania odpadów. Opłata dotyczyła odpadów magazynowanych na zamkniętej części starego składowiska.
Działania podejmowane przez tut. Urząd
1. O ujawnionych w czasie kontroli WIOŚ nieprawidłowościach w gospodarowaniu odpadami w Zakładzie w Czartorii Referat Ochrony Środowiska szczegółowo poinformował Prezydenta Miasta Łomża pismem ROŚ. 7003.73.2013 z dnia 23.01.2014.
Referat nie otrzymał od Prezydenta Miasta żadnych dyspozycji dotyczących dalszego prowadzenia jakichkolwiek działań związanych z kontrolą WIOŚ.
2. W dniach 4-5.02.2014r. u Prezydenta Miasta odbyła się narada dotycząca funkcjonowania Zakładu Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów w Czartorii. W naradzie uczestniczyli Prezydent i Zastępca Prezydenta, Skarbnik Miasta, Dyrektor MPGKiM, Kierownik ZPiUO w Czartorii, Naczelnik i pracownik Wydziału Rozwoju i Funduszy Zewnętrznych, Kierownik Referatu Ochrony Środowiska. Dyrektor i Kierownik z MPGKiM wyjaśnili m.in. że podejmowane przez nich działania wynikały z konieczności zgromadzenia dużych ilości mas ziemnych niezbędnych do rekultywacji starej części składowiska. Ponadto poinformowali o rozwiązaniu umów z MPK Sp. z o.o. w Ostrołęce. Wyjaśnili, że Przedsiębiorstwo występowało do Marszałka Województwa o zwiększenie limitów przyjęć odpadów, jednakże postępowanie zostało zawieszone. Część uwag WIOŚ zawartych w protokole uznawali za nieuzasadnione. Na tym narada się zakończyła.
3. W dniu 25 lutego 2014 r. Zastępca Prezydenta - Pan B. Dobosz przedłożył Prezydentowi Miasta - Panu M. Czerniawskiemu na piśmie z dnia 20.02.2014 r. wnioski do realizacji w celu wyeliminowania nieprawidłowości w funkcjonowaniu ZPiUO w Czartorii, wnosząc m.in. o:
- przedłożenie Prezydentowi oceny odpowiedzialności kierownictwa ZPiUO w Czartorii,
- przeprowadzenie kontroli wewnętrznej (finansowej i zarządczej) w ZPiUO w Czartorii za okres 2010 -2013 i przedłożenie Prezydentowi jej wyników,
- uzgodnienie z Urzędem Marszałkowskim programu działań naprawczych,
- zobowiązanie do informowania Referatu Ochrony Środowiska w UM o wszystkich istotnych działaniach mających wpływ na funkcjonowanie Zakładu w Czartorii, a Wydziału Rozwoju o wszystkich kontrolach i postępowaniach prowadzonych w ZPiUO Czartoria
- realizację przez Stanowisko ds. kontroli zarządczej kontroli instytucjonalnej w MPGKiM w zakresie zarządzania majątkiem komunalnym przez ZPiUO w Czartorii.
4. Skarbnik Miasta - Pani G. Kołodziejska pismem z dnia 6 marca 2014 r. wystąpiła do Prezydenta Miasta o niezwłoczne przeprowadzenie audytu wewnętrznego w ZPiUO w zakresie:
- prawidłowości zawieranych umów z kontrahentami,
- prawidłowego i terminowego rozliczenia finansowego zawartych umów,
- skuteczności i efektywności wewnętrznej kontroli zarządczej,
- weryfikacji realizacji i rozliczenia finansowego zdań zleconych Zakładowi przez Urząd Miejski.
Prezydent Czerniawski wyraził zgodę i zadekretował pismo do Audytora Wewnętrznego - Pani G. Pylińskiej.
5. Pani G. Pylińska pismem z dnia 18 marca 2014 r. wystąpiła do Prezydenta Miasta z wnioskiem wskazującym potrzebę powołania Zespołu do przeprowadzenia audytu w MPGKiM. Zaproponowała aby w Zespole znaleźli się pracownicy: Biura Audytu i Kontroli, Wydziału Skarbu i Budżetu oraz Referatu Ochrony Środowiska. Decyzji Prezydenta Miasta w tym zakresie nie było.
6. Prezydent Miasta Łomża pismem z dnia 6 marca 2014 r. wystąpił do Rzecznika dyscypliny finansów publicznych właściwego w sprawach rozpatrywanych przez Regionalną Komisję Orzekającą przy RIO w Białymstoku, który przeprowadził postępowanie wyjaśniające wobec Dyrektora MPGKiM - Pana A. Kułagi w celu stwierdzenia czy istnieją przesłanki uznania zaistnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych i wniesienia wniosku o ukaranie do Regionalnej Komisji Orzekającej. Rzecznik w dniu 11.07.2014 r. wydał postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
zobacz też:
