Formuła 1, skoki narciarskie and mathematics w Łomży
Jako trzecioklasista wziął udział w ogólnopolskim konkursie matematycznym Kangur w kat. Maluch - i jako jeden z 40 uczniów w kraju rozwiązał zadania bezbłędnie. Zaczął czytać, mając trzy latka, a kiedy dzieci w pierwszej klasie uczyły się dodawać, rozwiązywał zadania na procenty i liczył do miliona. 10-letni Maciej Kuliś z Łomży, projektujący z pasją trasy Formuły 1 i trajektorie skoczków narciarskich, szuka równie utalentowanego i oryginalnego nauczyciela matematyki.
- Trzy lata temu zaczęłam Maćka uczyć w klasie integracyjnej Szkoły Podstawowej nr 10 w Łomży - opowiada jego wychowawczyni Alicja Żelazna. - Zauważyłam, że świetnie czyta, pięknie się wysławia, a rozmowa z nim to przyjemność. Niejeden gimnazjalista mógłby od Maćka uczyć się słownictwa, budowy zdań i umiejętności konwersacji. Zdumiewała mnie jego dojrzałość: tak precyzyjnie i bezstronnie przedstawiał wydarzenia, w których brał udział i których był świadkiem.
Skromność, mapa i stolice świata
- Nie robiłbym z tego sensacji, chociaż rozumiem, że dla czytelników moja historia może być interesująca – oświadcza z powagą Maciej Kuliś (lat 10), zapytany w swoim domu, dlaczego odwiedzają go dziennikarze. - Ale to prawda, że z matematyki jestem utalentowany, z angielskiego znam wiele słów i dobrze orientuję się w polskiej ortografii. Wygrywałem konkursy matematyczne i nagrody w konkursach ortograficznych oraz recytatorskich. Przyjemnie, ale to nie jest dla mnie najważniejsze. Liczy się wiedza.
Alicja Żelazna pamięta, że typowe podręczniki szkolne dla niego były „infantylne”, więc zaczęła przynosić książki i albumy popularnonaukowe oraz „Świat Wiedzy”. Pewnego razu przyniosła atlas i zaskoczyło ją, jak chłopiec ze znawstwem opisuje mapy: „O, to Europa, a tu Skandynawia”, po czym przystępuje do analizy ukształtowania poziomego i pionowego kontynentu, wyjaśniając, gdzie są brzegi płaskie, a gdzie klifowe. Chłopiec przyznaje, że bardzo interesuje go geografia.
- Moja starsza o dziesięć lat siostra zapytała mnie niedawno, jak się nazywa stolica Uzbekistanu – uśmiecha się Maciek. - A to przecież proste: Taszkent.
Skoro takie proste, to prosimy o kolejne stolice z różnych kontynentów i po chwili namysłu młodego myśliciela słyszymy ciąg: Malezja – Kuala Lumpur, Pakistan – Islamabad, Peru – Lima, Australia – Wellington...
Jaka to liczba i jaka litera
Ciekawi nas, czy Maciek – oprócz rozwiązywania zadań – próbuje zadania układać. I czy daje je do rozwiązania tacie, który uczestniczy w rozmowie i przez lata poświęcał czas synowi, ucząc się wraz z nim – ostatnio pisania metodą bezwzrokową! I tym razem, pojętny uczeń przerósł mistrza.
- Niedawno podałem tacie prosty ciąg liczbowy: 1, 8, 27, 64 i 125... Jaka będzie następna liczba w szeregu..? - chłopiec patrzy badawczo, kiedy szukamy zależności między pozycją i wartością wzrastających liczb. Dość szybko odkrywamy, że 216 i chodzi o potęgowanie, jednak ciekawsze jest sprawdzić, czy autor zadania wie, ile wynosi siódma i ósma liczba w tym szeregu. Kilka sekund i pada odpowiedź: 343 oraz 512. Jasne.
- Maciek długo nie mówił, a jego pierwszym wypowiedzianym zdaniem było „Jaka to litera?” - wspomina tata chłopca Stanisław Kuliś. - Kiedy na spacerze mijaliśmy sklepy, ciągle zadawał to pytanie. Zastanawiałem się, że skoro nie mówi, to po co mu litery?! Ale on w końcu te litery poskładał sobie w wyrazy i zaczął czytać. Miał jakieś dwa i pół czy może trzy latka.
Po polsku i po angielsku
Maciek ostatnio przeczytał lekturę do szkoły „Opowieści z Narni” Carla S. Lewis'a. Bardziej z obowiązku niż przekonania, bo w wolnych chwilach fascynują go własne lektury. Po angielsku. Dajmy na to „The World's Best Carlsson”. Czyta czy udaje...? Prosimy o głośne odczytanie dowolnego fragmentu z grubej jak Biblia książki. Chłopiec ponownie nas zdumiewa, wymawiając melodyjnie zdania w języku Szekspira, po czym jak przed laty Tomasz Beksiński w Trójce, przystępuje do płynnego tłumaczenia. Gdyby te polskie frazy zapisać, zredagowanie ich to pestka.
Myśli w przyszłość
Trochę nie dowierzając własnym uszom, dopytujemy, jak czuje się w klasie, gdzie jego rówieśnicy mozolnie liczą, próbują pojąć czy choćby wydukać to, co jemu przychodzi z taką łatwością.
- Nawet za bardzo się nie nudzę - zastanawia się Maciek. - Myślę, że dla mnie charakterystyczne jest to, że często się zamyślam. Wtedy rozwijam ich przykłady i wybiegam myślami w przyszłość. A czasem to polega na tym, że myślę o bajkach, wyścigach Formuły 1 i skokach narciarskich.
Zdaniem Maćka Kulisia, wrodzone predyspozycje, wybitny talent i nauka z tatą nie wystarczą, aby osiągać znaczące sukcesy na polu naukowym.
- Trzeba po prostu pracować – radzi rówieśnikom. - Na analizie problemów spędzać więcej czasu, niż to się robi przymusowo na lekcji. Nie wystarczą zadania i zagadnienia z podręczników. Należy sięgać po książki i uważnie je czytać. Wtedy wiedza układa się w całość, która rodzi nowe pytania.
Trochę innej natury pytania zadają sobie rodzice i nauczycielka chłopca omnibusa.
- Przykład Maćka dowodzi, że czas poświęcony dziecku owocuje – mówi Alicja Żelazna. - Konsekwencja, wytrwałość i cierpliwość przynoszą efekty. Maciek wprawdzie ma dwie godziny matematyki dodatkowej w szkole, lecz to wciąż za mało, aby jego talent rozwijać. Szukamy dalej.
Mirosław R. Derewońko
Fot.: Marek Maliszewski
